ჭკვიანი ქალაქი

ჭკვიანი ქალაქის კონცეფცია გულისხმობს ქალაქის აქტივების მონიტორინგსა და პროცესების ეფექტიან მართვას ციფრული ინსტრუმენტების მეშვეობით, რაც მიიღწევა თანამედროვე საინფორმაციო-საკომუნიკაციო ტექნოლოგიებისა და ნივთების ინტერნეტის (IoT) ინტეგრაციის შედეგად.

ჭკვიანი ქალაქის მთავარი დანიშნულება მისი მაცხოვრებლებისა თუ ვიზიტორების უკეთ მომსახურება და ცხოვრების ხარისხის გაუმჯობესებაა. სწორედ ამ მიზანს ემსახურება სენსორული მოწყობილობები, მათი ქსელები და სპეციალური პროგრამული აპლიკაციები, რომელთა მეშვეობითაც ქალაქის მმართველობა ახერხებს რეალურ დროში აკონტროლოს და მართოს ისეთი საქალაქო სისტემები როგორებიცაა: გარე განათება, ელექტრომომარაგების ქსელები, წყალმომარაგების სისტემები, ნარჩენების გატანის სერვისი, პარკინგი, სატრანსპორტო ინფრასტრუქტურა, გარემოს დაბინძურების ხარისხი და ა.შ.

ქალაქების მოსახლეობა მსოფლიო მასშტაბით სწრაფი ტემპით იზრდება და მასთან ერთად მატულობს და სულ უფრო რთულდება ის გამოწვევები, რაც თანამედროვე ქალაქების მართვას ახლავს თან. ერთმანეთთან დაკავშირებული, ჭკვიანი სერვისების განვითარება ეფექტური პასუხია ამ გამოწვევებზე და მომავლის ქალაქ 2.0-ად ჩამოყალიბების გზა ერთმნიშვნელოვნად მის „დაჭკვიანებაზე“ გადის.

ნექსი ტექი ორიენტირებულია ხელი შეუწყოს საქართველოს წამყვანი ქალაქების ციფრულ ტრანსფორმაციას და მიეხმაროს მათ თანამედროვე ტექნოლოგიური გადაწყვეტებით, პროგრამული სისტემებითა და სერვისებით.

მსოფლიოს ლიდერ მწარმოებლებთან პარტნიორობით, ჩვენ გვაქვს შესაძლებლობა ჩვენი დამკვეთებისთვის ხელმისაწვდომი გავხადოთ როგორც თანამედროვე ტექნოლოგიები, ასევე გამოყენების საუკეთესო პრაქტიკა, რათა უზრუნველვყოთ ჭკვიანი სისტემების წარმატებული დანერგვის და მაქსიმალური საოპერაციო ეფექტიანობა.

ქვემოთ მოყვანილია ჭკვიანი ქალაქების აქტივში არსებული ზოგიერთი პოპულარული სისტემების აღწერა, თუმცა ეს მხოლოდ ნაწილია იმ ფართო შესაძლებლობებისა, რასაც ნექსი ტექი სთავაზობს თავის დამკვეთებს.

ნარჩენების ჭკვიანი მართვა

თანამედროვე ქალაქების „სიჭკვიანის“ დამადასტურებელ ერთ-ერთი კომპონენტს ნარჩენების კონტეინერების დაცლის სერვისის გაუმჯობესება წარმოადგენს.

საქმე იმაშია, რომ დასუფთავების სამსახურებს არ აქვთ ინფორმაცია ნარჩენების კონტეინერების გავსებულობის შესახებ, სანამ ადგილზე მანქანით მისულები არ ნახავენ კონკრეტულად. შესაბამისად, ნარჩენების ოპტიმალურად გატანა ვერ ხერხდება, ვინაიდან დასუფთავების მანქანები ხან უკვე გადავსებულ კონტეინერებთან მიდიან, ხან კი თითქმის ცარიელის დაცლა უწევთ. ეს ყოველივე კი არაეფექტურია თუნდაც ტყვილა მისვლაში დახარჯული ზედმეტი საწვავის გამო, რომ არაფერი ვთქვათ ზედმეტად წარმოქმნილ საცობებსა თუ მავნე გამონაბოლქვზე. დამატებით აღნიშვნას საჭიროებს მოსახლეობის დისკომფორტი, რომელთაც ხან გადავსებული კონტეინერით გამოწვეული ანტისანიტარია აწუხებს, ხან კი თითქმის ცარიელი კონტეინერის დაცლით გამოწვეული ხმაური და მოძრაობის შეფერხება.

გადაწყვეტის აღწერა

ნარჩენების მართვის ჭკვიანი სისტემა ითვალისწინებს ნაგვის კონტეინერებში სპეციალური სენსორების დამონტაჟებას, რომლებიც აღიქვამენ კონტეინერის სისავსის დონეს. აღნიშნული ინფორმაცია დაბალი ენერგო-მოხმარების რადიოკავშირის ტექნოლოგიით გადაეცემა მართვის ცენტრში განთავსებულ პროგრამულ უზრუნველყოფას, რომელიც აწარმოებს ანალიზსა და გეგმავს ნაგვის მანქანების მოძრაობის ოპტიმალურ მარშრუტებს.

ამ პროგრამული სისტემით სარგებლობა შეუძლია როგორც ცენტრალური სადისპეჩეროს ოპერატორებს (ასეთის არსებობის შემთხვევაში), ასევე უშუალოდ ნაგვის მანქანის მძღოლებსაც, რომლებიც ავტომობილში დამონტაჟებულ ტაბლეტზე თუ სმარტფონზე იღებენ რუქაზე დატანილ სამოქმედო ინსტრუქციასა და მოძრაობის მარშრუტებს.

გამოყენების სარგებლები

ნარჩენების ჭკვიანი მართვის სისტემის გამოყენებით გენერირებული ოპტიმალური მარშრუტების გამო კონტეინერების დაცლა ხდება დროულად, რაც ამცირებს ზედმეტი გადავსებულობის და ტყუილად დაცლის შემთხვევებს, შედეგად მნიშვნელოვნად იზოგება საწვავისა თუ მომსახურების სხვა დანახარჯები.

ასევე მცირდება მოსახლეობის დისკომფორტი, რადგან ნაგვის მანქანების ოპტიმალური განრიგები ნაკლებად აწუხებთ ხმაურით, გამონაბოლქვით, ანტისანიტარიითა თუ ქუჩების გადატვირთულობით.

    ხმაურის მონიტორინგის ჭკვიანი სისტემა

ქალაქებში მოსახლეობის ზრდასთან ერთად ნელ-ნელა იზრდება ხმაურის პრობლემაც. თანამედროვე ქალაქებში არსებული ხმაური საკმაოდ დიდ დისკომფორტს ქმნის, ამიტომ უმეტეს ქვეყნებში ხმაურის დასაშვები დონე რეგულირდება კანონმდებლობით. მაგალითად, საქართველოს ადმინისტრაციულ სამართალდარღვევათა კოდექსის მიხედვით დღისა და ღამის საათებში ხმაურის დასაშვები ნორმების გადამეტება ექვემდებარება როგორც ფიზიკური, ასევე იურიდიული პირის დაჯარიმებას.

სამწუხაროდ ჩვენთან ჯერჯერობით არ არსებობს ეფექტური გზა ზემოთხსენებული კანონის გასაკონტროლებლად, ვინაიდან ხმაურის გაზომვა ტექნიკური თვალსაზრისით არ არის ეფექტურად უზრუნველყოფილი. ხშირ შემთხვევაში მოსახლეობას თავად უწევს დარღვევის შემთხვევაში პოლიციასთან დაკავშირება და შეტყობინება, ხშირად კი პოლიცია საერთოდ ვერ ახდენს დარღვევის იდენტიფიცირებას.

გადაწყვეტის აღწერა

ქალაქის დასახლებულ პუნქტებში სადაც ხშირია დასაშვებ ნორმაზე მაღალი ხმაურის შემთხვევები, მონტაჟდება ხმის საზომი ჭკვიანი მოწყობილობების სისტემა. მოწყობილობები ერთმანეთის მიყოლებით ერთიანდებიან ხმაურის დონის მონიტორინგის ქსელში და რეალურ დროში ზომავენ ხმაურის მაჩვენებლებს. შესაბამისად, როდესაც ხმაურის მაღალი დონე გარკვეული დროის განმავლობაში გრძელდება, ანუ სახეზეა კანონის დარღვევის შემთხვევა, ხმის მზომი მოწყობილობები რადიოქსელის საშუალებით გადასცემენ კოორდინატებს და ინფორმაციას სპეციალიზებულ პროგრამულ უზრუნველყოფას, რომელიც თავისი მხრივ ახდენს პოლიციის ინფორმირებას.

გამოყენების სარგებლები

სხვადასხვა ჭკვიანი ქალაქების გამოცდილება ადასტურებს რომ ხმაურის დონის მონიტორინგის ჭკვიანი სისტემების დანერგვა მნიშვნელოვნად აუმჯობესებს ხმაურიანი არეალების კონტროლის შესაძლებლობებს. შედეგად ეფექტურად ხორციელდება არა მარტო კანონით დადგენილი ნორმების უზრუნველყოფა და არამედ მცირდება ის დისკომფორტიც, რომელსაც მოსახლეობა განიცდის განსაკუთრებით ღამის საათებში ხმაურის მაღალი დონის გამო.

დამატებით, ხმაურის მონიტორინგის ჭკვიან ქსელებს ეკონომიკური შემოსავლის მოტანაც შეუძლია, ვინაიდან მათი დანერგვისა და ექსპლოატაციის დანახარჯები საკმაოდ მცირეა იმ შემოსავალთან მიმართებაში, რაც სამართალდარღვევების დაფიქსირების შედეგად მიღებული დაჯარიმებული თანხით გროვდება.

ჭკვიანი ავტობუსი

იმისათვის რომ საზოგადოებრივი ტრანსპორტი მოქალაქეთათვის უფრო მიმზიდველი გახდეს, საჭიროა კომფორტული და ოპერატიული მგზავრობა, თანაც შეძლებისდაგვარად მცირე დანახარჯებით. ჭკვიანი ტექნოლოგიებით აღჭურვილი ავტობუსი ამ კონცეფციის ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ნაწილია.

ავტობუსში კონკრეტულ მომენტში მყოფ მგზავრთა რაოდენობა რთული დასადგენია, შესაბამისად ავტობუსების გამოსვლის დრო განპირობებულია მხოლოდ წინასწარი ვარაუდით, თუ როდის იქნება მგზავრთა ყველაზე დიდი მიმოდინება. ამას გარდა, არცთუ ისე ეფექტურია ავტობუსებში უბილეთო მგზავრთა გამოვლენის მექანიზმიც, რომელიც ასეთი მგზავრების დადგენა-დაჯარიმებას შემთხვევითობის პრინციპით აწარმოებს, ამისთვის გამოყოფილი „კონტროლიორების“ მეშვეობით.

ამასგარდა, ავტობუსების ნაკლებად ოპტიმიზირებული მოძრაობა სამოქალაქო ტრანსპორტის პოპულარულობას ამცირებს, შედეგად ქალაქში ჩნდება ტენდენცია როცა ყველას საკუთარი მანქანით უწევს მოძრაობა, რაც კიდევ მეტად ტვირთავს გზებს და აჩენს საცობებს.

გადაწყვეტის აღწერა

ჭკვიანი ავტობუსების კარებებზე ყენდება სპეციალური სენსორები, რომლებიც კომპიუტერული ხედვის მექანიზმის მეშვეობით აღიქვამენ მგზავრების ავტობუსში ასვლა-ჩამოსვლას. ამ სენსორების მეშვეობით აღირიცხება როგორც დღის განმავლობაში ავტობუსით გადაადგილებული მგზავრების რაოდენობა, ასევე კონკრეტულ მომენტში მასში მყოფი მგზავრთა რიცხვი. აღნიშნული ინფორმაცია რადიოქსელების საშუალებით გადაეცემა ცენტრალურ სერვერს, სადაც განთავსებული პროგრამული პლატფორმა უზრუნველყოფს სხვადასხვა სახის ანალიზს და შესაბამის ინფორმაციას ხელმისაწვდომს ხდის მგზავრებისთვის თუ სატრანსპორტო სერვისის განმახორციელებელი კომპანიისთვის.

გამოყენების სარგებლები

ჭკვიანი ავტობუსი სასარგებლოა ბევრ ასპექტში. მაგალითად, ავტობუსის მომლოდინე მგზავრთა ჯგუფს ეძლევა შესაძლებლობა სმარტფონების აპლიკაციის მეშვეობით ნახოს სასურველი ნომრის მომავალ ავტობუსში თავისუფალი ადგილების რაოდენობა – ეგება სავსეა და ტყუილუბრალოთ მის ლოდინზე დროის კარგვას ურჩევნიათ გადაადგილების სხვა საშუალებას მიმართონ?

სატრანსპორტო სერვისის კომპანიას შესაძლებლობა უჩნდება მიიღოს მრავალფეროვანი ანალიტიკური ინფორმაცია, მაგალითად: კონკრეტულ ავტობუსში გადაადგილებულ მგზავრთა რაოდენობის თანაფარდობა მასში გაყიდული ბილეთების რაოდენობასთან, რაც ერთგვარი ეფექტიანობის მაჩვენებელია. ასევე საშუალება ჩნდება გამოვლინდეს სხვადასხვა დარღვევები ან ანომალიები – თუნდაც ის მონაკვეთები, რომელზეც ყველაზე მაღალია უბილეთო მგზავრთა რაოდენობა და შესაბამისად მათზე მოხდეს „კონტროლიორების“ ყურადღების გამახვილება.

რეალურ დროში მონიტორინგის მეშვეობით დამატებით შესაძლებელია ავტობუსების განრიგი დღის გარკვეულ მონაკვეთში დინამიურად შეიცვალოს მასში მგზავრთა რაოდენობიდან გამომდინარე, რათა გამოირიცხოს ავტობუსების ზედმეტად გადავსება ან პირიქით – ცარიელი სიარული.